TRAKTÖRLER HAKKINDA ÖNEMLİ BİLGİLER

Sonuna kadar okursanız faydanız olur...

Traktör, yönetim işlerinde kullanılan, tekerlekli veya paletli, kendine hareket edebilen bir kuvvet makinesidir.

Tarımda en önemli buluşma olarak kabul edilen traktör, günümüz tarımında gelişmelerin sembolü ve yönetiminin temel aracıdır.Ülkeler arası makineleşme derecelerinin karşılanması, traktör sahiplerine göre yapılmaktadır. Darı tarım araçları ticaretinin yarısından fazlasını tek başına traktör meydana geliyor.

geniş tarım alanları ile traktör kullanımı için son derece elverişli bir ülkedir. Traktör türlerini sınıflandırmak için:

1) Hareket Sistemlerine Göre

a) Tek akslı traktörler

Tek tekerlekli traktör

İki tekerlekli çekici

b) Çift akslı traktörler

İki arka finansal güce sahip klasik traktörler

Dört güçlü tahrikli traktörler

c) Paletli traktörler

2) Kullanım Amaçlarına Göre

a) Standart traktör

b) Çapa traktörleri

c) Alet çekiciler

d) Bahçe traktörleri

e) Özel traktörler

3) Motor Gücüne Göre:

Motor gücü traktörler 4 grup altında incelenir.

a) 0,5-12 BG (Bahçe traktörleri)

b) 12-23 BG (Küçük traktörler)

c) 23-40 BG (Orta Traktörler)

> 40 BG (Büyük Traktörler)

Traktör kelimesi olarak belirtmek anlamına gelir.Fakat traktörün yaptığı işler sadece çekişlerinden ibaret değildir.Günümüz traktörleri çekme işlemi yanında; kasnak ve kuyruk mili işlemlerini, yükleme işlemlerini (kepçe ile) rahatlıkla yapabilecek kapasitede imal edilmiştir

Traktörün diğer motorlu taşıtlardan yapısı ve dış düzeni açısından farklı özelliklerinde farklı özellikleri olan ve diğer taşıtlarda olmayan çeki kancası, kayış kasnağı, kuyruk mili, döndürme düzeni, diferansiyel kilidi, çift tesirli debriyaj bulundururlar. Son üretilen tarım traktörlerinin hızları 40 km/saat'e ulaştı.

TRAKTÖR SATEN ALİRKEN DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR

• [li]Traktör GÜCÜ: Alınacak traktörün gücü; karakteristikleri, karakteristik özellikleri (yapılan tarım şeması) arazinin toprak karakteri, elde mevcut olan veya satın alınacak yönetim mekanizasyon aletleri etkileri.[/li]
  
  [li]Servis ve Yedek Parça Durumu:Yedek parça ve servis istasyonunun yakınlığı, traktörün arızasının hemen silinmesi, yedek parçanın kolay ve çabuk sağlanabilmesi önemlidir.Bu sebeplerden uygun firma ve marka seçilmelidir.[/li]
  
  [li]Tekerlek Büyüklüğü:Ağır çekişlerinde geniş, çapa işlerinin yapılmasında ise dar lastik seçilmelidir.[/li]
  
  [li]Soğutma Sistemi: Su soğutmalı tercih edilir
  
  .
  
  [li]Kuyruk Mili ve Kasnak:Kuyruk mili her traktörde mevcuttur. Fakat çeşidi önemlidir. En iyi motorlu kuyruk mili veya motorlu kuyruk mili yada mümkünse serbest motorlu kuyruk mili ile birlikte yol kuyruk mili olanlar tercih edilmelidir. Kasnak olmazsa, ancak sonradan alınabilir.[/li]
  
  [li]Ekipmanlar:Traktörün mümkünse işletmede kullanılan ekipmanlarla (pulluk, tırmık, diskaro, römork, kültüvatör vb.) birlikle satın alınması. [/li]

Kullanılmış Traktör Alırken Dikkat Edilecek Özellikler:

Kullanımla bir traktör almak tavsiye edilmez, direnme mecburiyeti kalınırsa; Şununla dikkat edilmelidir.

• [li]Traktörün Dış Görünümü: Kötü bir dış bakıma sahip olan traktörün, motor da bakımsızlıktan dolayı kötü durumda olabilir. [/li]
  
  [li]Motorun Durumu: Motor gücü testine tabi çalışır.Orta hızların birinde ilerlerken aniden el veya ayak freni ile yükleme yapılır.Motorda tekleme olup olmadığı tükendikten sonra çıkan gazların rengine, motordan anormal ses gelmediğine bakılır. Motorda tekleme varsa; piston silindiri aşınmış, segman kaynamış veya kırılmış olabilir.Anormal ses gelebilir; yataklarda kurulmuş olabilir. [/li]

Egzoz gazları mavi renkte çıkarsa; motor yağı yakıyordur

• [li]Debriyaj (Kavrama) Kontrolü: Orta hızlardan biri ile ilerlerken el veya ayak freni ile frenleme sonucu motor devrinin azalmasından traktörün ilerleme hızı düşerse debriyaj kaçırıyor demektir. Debriyaj balatası aşınmış veya yağlanmış olabilir.[/li]

Motor çalıştırılıp, debriyaj pedalı yavaş yavaş bırakılırken traktörde anormal bir güç hissedilirse, debriyaj balatasının veya volanın yüzeyi çizilip aşınmıştır yada debriyaj baskı diskinin baskı yayları ayarsız, bozuk, baskı parmaklarının boylan ayarı yapılmaz.

• [li]Fren Kontrolü : Zemini düz bir yolda yüksek vites ve hızda ilerlerken ani olarak frene basıldığında traktör savrulduğundan belli bir mesafe ilerledikten sonra durması gerekir. Traktörden inilip lastik izlerine bakılır.Her iki lastiğin yol zemininde bıraktığı iz eşit olmalıdır. Lastik izleri eşit değilse, fren balataları aşınmış, kampanalar ayarsız olabilir. [/li]

Bir tamirata gerek olup olmadığı iyice kontrol edilmelidir.Bozuk yol koşullarında ön düzen kontrolü yapılır. Pimlerde boşluk varsa direksiyon simitin de vuruntu hissedilir.Ön tekerleklerde yalpalama olup olmadığı kontrol edilir.Yalpalama varsa rot veya rot başlarında boşluk vardır. Ön tekerleklerin öne kapanıklığı normalden az veya fazla olursa tekerleklerde yalpalama ve viraj almada zorluk olur. Traktör dururken direksiyon simidi tekerlekleri oynatmayacak şekilde sağa-sola çevrilerek, direksiyon dişli kutusu ve rotlardaki boşluk kontrol edilir. Direksiyon simidinde hissedilen bu boşluk 8-10 cm olmalıdır. Fazla olursa, direksiyon kutusundaki dişli sistemleri aşınmış veya rotlarda boşluk olabilir.

• [li]Elektrik Sistemi kontrolü: Akümülatör kontrol edilmeli, kablo! gözden geçirilmelidir. Bütün lambalar yakılıp, marşa basılarak akümülattir ve şarj kontrolü yapılmalıdır. [/li]
  [li]Lastiklerin Kontrolü: Arka lastiklerin tırnaklarının aşınır durumu ve tırnak yükseklikleri kontrol edilmelidir.ön lastiklerde anormal aşınma varsa ön düzende ayarsızlık olduğunu gösterir. [/li]

[size=14pt]TRAKTÖR KULLANIRKEN DİKKAT EDİLECEK EMNİYET KURALLARI[/size]

Emniyetli bir çalışma için; öncelikle dikkatli olmak ve emniyet kurallarını bilmek gerekir.Dikkatsiz ve emniyet kurallarını bilmeyen sürücüler hem kendilerine hem de başkalarına zarar verirler.

Emniyet için;

• [li]Sürücü belgesine sahip olmalı, karayollarında seyrederken trafik kurallarını bilmeli ve uygulamalıdır. [/li]
  
  
  [li]Birlikte çalıştığı kişilerinde emniyetinden sorumlu olduğunu bilmelidir.[/li]
  
  
  [li]Sürücü el kitabında belirtilen esaslara göre traktörün bakım ve ayarları muntazam yapılmalıdır.[/li]
  
  
  [li]Motoru çalıştırmadan önce vites ve kuyruk mili kolları boşa alınmalıdır. [/li]
  
  
  [li]Traktör kapalı yerde uzun süre çalıştırılmamalıdır. [/li]
  
  
  [li]Motor çalışırken yakıt ikmali yapılmamalıdır. [/li]
  
  
  [li]Motor asla hava filtresiz çalıştırılmamalıdır. [/li]
  
  
  [li]Traktör hareket halinde iken, traktör veya bağlı ekipman üzerinde bakım ve ayar yapılmamalıdır. [/li]
  
  
  [li]Sürücünün yanında başka kimsenin traktöre binmesine izin verilmemelidir. [/li]
  
  
  [li]Yola çıkmadan önce fren pedalları bağlanmalıdır. [/li]
  
  
  [li]Yokuş inerken, o yokuşa çıkılabilecek vitesle inilmeli, vites boşa alınmamalı veya debriyaj pedalına basılarak inilmemelidir. [/li]
  
  
  [li]Açık mafsalların ve kayış kasnağının yanına bol elbiselerle yaklaşılmamalıdır. [/li]
  
  
  [li]Traktör hareket halinde iken, sürücü koltuğundan edilmelidir. [/li]
  
  
  [li]Elektrik sistemi üzerinde çalışılacağı zaman akünün eksi (-) kutbu sökülmelidir. [/li]
  
  
  [li]Traktör dururken vites boşta bırakılmamalı, el freni çekilmeli ve geri vitese takılmalıdır. Yokuş yukarı durmalarda ise el freni çekilip, birinci vitese takılmalıdır. [/li]
  
  
  [li]Orta bağlantı kolu ile hiç bir şey çekilmemelidir. [/li]
  
  
  [li]Çeki demiri çekilecek araca uygun ayarlanmalıdır. [/li]
  
  
  [li]Yokuş çıkıp, inerken bağlı olan alet-ekipman hidrolikle en alt seviyeye indirilerek iyi bir denge sağlanmalıdır. [/li]
  
  
  [li]Traktör hidroliğine bağlı ekipman kalkık durumda iken altında çalışılmamalıdır. [/li]
  
  
  [li]Traktörle çalışırken ayaklar fren ve debriyaj pedalları üzerinde tutulmamalıdır. [/li]
  
  
  [li]Traktörle çalışmalarda, traktör ve ekipman yanına küçük çocuk ve ilgisi olmayanlar yaklaştırılmamalıdır. [/li]
  
  
  [li]Motor sıcak iken radyatöre soğuk su konulmamalı veya motor susuz çalıştırılmamalıdır. [/li]
  
  
  [li]Arkasına alet-ekipman bağlı olan traktör ani olarak durdurulmamalıdır. [/li]
  
  
  [li]Traktörle çalışırken şahlanması halinde derhal debriyaja basarak kavrama ayırılmalıdır. [/li]
  
  
  [li]Eğimli arazide çalışırken traktörün iz genişliği arttırılmalı ve çalışma hızı azaltılmalıdır. (Hız bir kat arttığında kaza ihtimali 4 kat artmaktadır.) [/li]
  
  
  [li]% 5 ' den fazla eğimli yerlerde iniş ve çıkışlarda uygun vites kullanılmalı ve vites değiştirilmemelidir. [/li]
  
  
  [li]Savrulmayı önlemek için dönüşlerde ve fren yapılmadan önce hareketlini azaltılmalıdır. [/li]
  
  
  [li]Traktörün ilk çalıştırılması; ot, sap, saman gibi çabuk yanabilir maddelerin yakınında yapılmamalıdır. [/li]
  
  
  [li]Motorun ilk çalıştırılması; marş motoru ile yapılmalı, çekerek veya yokuş aşağı salarak çalıştırılmaktan kaçınılmalıdır. [/li]
  
  
  [li]Traktöre uygun ekipman bağlanmalıdır. [/li]
  
  
  [li]Üzüntülü ve yorgun durumda traktör kullanılmamalıdır. [/li]

Hareket Halinde İken Uygulanacak Kurallar

• [li]Debriyaj pedalı ayak desteği olarak kullanılmamalı, işi bittiğinde ayak Pedaldan hemen çekilmelidir.[/li]
  
  
  [li]Yokuş aşağı inerken, yokuşun başında o yokuşa çıkılabilecek vitese takılmalıdır. Vitesi boşa alarak veya debriyaj pedalına basarak yokuş aşağı hiç bir zaman inilmemelidir. [/li]
  
  
  [li]Vites değiştirmelerde debriyaj pedalına tam olarak basılmalıdır.Tarım makineleri ile çalışmalarda (örneğin pullukla sürümde) hareket halinde iken vites değiştirilmemelidir. [/li]
  
  
  [li]Hareket halinde vites büyütürken, bulunduğunuz viteste tam devir alındıktan sonra gaz kesilir, debriyaja basılır ve en kısa zamanda bir üst vitese takılır. Gaza basarken debriyaj yavaşça bırakılmalıdır. [/li]

Vites küçültürken debriyaja basılıp gaz bırakılır, vites boşa alınır, debriyaj bırakılıp ara gazı verilmeli ve tekrar debriyaja basarak bir küçük vitese takılmalıdır. Gaza basarken debriyaj yavaşça bırakılmalıdır.

• [li]Yarım debriyaj uzun süre kullanılmamalıdır. [/li]
  
  [li]Yolda bir engel belirdiğinde kazık (tam) fren yapılmamalıdır.Çünkü sürtünen tekerin frenleme kabiliyeti dönen tekerleğe göre daha az olur. [/li]
  
  [li]Yolda su birikintileri varsa hızlı geçilmemelidir. Hızdan dolayı su sıçrar ve marş motoru ile şarj dinamosunu ıslatarak zarar verir.[/li]
  
  [li]Karlı ve buzlu yollarda direksiyon sık sık çevrilmemeli, fren kullanmadan, küçük viteste hafif gaz verilmelidir. [/li]
  
  [li]Durmalarda önce gaz kesilir, hız fazla ise hafif fren yapılarak durulacak yer belirlenip önce debriyaja basılarak frene yavaş yavaş basılır ve traktör durdurulur.Vites hemen boşa alınıp, el freni çekilmelidir. Yola veya işe devam edilmeyecek ise motor stop edilerek küçük bir vitese takılmalıdır. [/li]

Fren Kullanma

Gereksiz fren kullanılmamalıdır.Fren motorun gücünü boşa harcamakta, yakıt sarfiyatını arttırmaktadır. Fren lastiklerde, balatalarda ,yüklenmeden dolay yataklarda aşınmalara neden olmaktadır. Gerektiğinde frene yavaş yavaş basılmalı, sert fren yapmaktan kaçınılmalıdır.

Rampada Durma ve Kalkma

Yokuş inerken veya çıkarken durmak ve kalkış yapmak çok dikkat ister.Rampada bir araçla kalkış yapılırken, el freni çekili durumda debriyaja basılıp yokuşu çıkılabilecek uygun vitese takılmalıdır. El gazı ile uygun gaz verilip debriyaj yarım kavrama da iken el freni de bırakılmalıdır. Ayak frenleri kullanıldığında da aynı şekilde hareket edilerek, debriyaj yarım kavramada yavaşça hareket ettirilerek frenler tamamen bırakılmalıdır.

Geri Gitme

Traktörle geri gitmelerde arkasında bir alet-ekipman takılı olup olmadığı dikkate alınmalıdır. Önce yol ve trafik durumu kontrol edilmeli, arka taraf iyice görülecek şekilde geriye döndükten sonra kalkışta olduğu gibi hareket edilmelidir.Geri giderken sık sık öne dönüp bakılmamalıdır.

TRAKTÖRLERİN BAKIMLARI

Traktörde anormal ses ve hareket görüldüğünde, traktör olduğu yerde bırakılıp arıza nedeni, araştırılarak giderilmelidir.Küçük sayılacak arızalar, zamanında giderilmezse daha büyük arızalara neden olmaktadır.Bir yatak bozulmuş ise krank milinin bozulmasına,bir piston kolu kırılması silindir bloğunun parçalanmasına neden olabilir. Duman çıkması; yatak veya piston sarmasından yada yağın azalmış olmasından meydana gelebilir. Anormal sesler; yataklardan, sübablardan veya pistonlardan gelebilir.Fren ve debriyaj balatalarının yanması ise kokuya neden olur.

Bunların dışında traktörlerin bir de periyodik bakımları vardır .Bu bakımlar:

• [li]Günlük (10 saatlik) Bakım [/li]
  
  [li]Haftalık (50 saatlik) Bakım [/li]
  
  [li]Aylık (150-200 saatlik)bakım [/li]
  
  [li]Üç Aylık (300-400 saatlik)Bakım[/li]
  
  [li]Altı Aylık(600-800 saatlik) Bakım [/li]
  
  [li]Yıllık (1000-1200 saatlik) Bakım[/li]

Burada verilen rakamlar genel bakım süreleridir ve traktörün üzerindeki traktörmetrede bulunan çalışma saatine göredir.Traktörün Bakım-Kullanma kitabında farklı bakım süreleri verilmiş ise, bu süreler dikkate alınmalıdır. Burada kolaylık sağlama açısından 'Haftalık' (50 saatlik) Bakım olarak verilmiştir. Aslında hangisi önce tamamlanırsa ona uyulmalıdır.Yani bir hafta içinde 50 saatten fazla çalışma yapılmışsa, haftanın dolması beklenmeden gerekli bakımlar yapılmalı veya haftalık süre dolmasına rağmen 30 saatlik çalışma yapılmış ise; 50 saatin dolması beklenmeden bakım yapılmalıdır.

TRAKTÖRLERDE HİDROLİK KUMANDA KOLLARININ KULLANILMASI

Hidrolik Kumanda tertibatı; ekipman kaldırma-indirme (Ana kol), ön seçme kolu, yavaşlatma ve taşıma kilit kollarından oluşur.

Anakol; traktör arkasına bağlı askılı ekipmanı kaldırmaya veya indirmeye yarar. Ön Seçme Kolu; traktör arkasına askılı veya çekili ekipmanlarla, yapılan işlere göre en fazla yararı sağlamak üzere yapılmıştır. Üç durumu vardır.

• [li]Çeki kontrol durumu [/li]
  
  [li]Pozisyon kontrol durumu [/li]
  
  [li]Yüzücü pozisyon durumu [/li]

Çeki Kontrol Durumu:1oprak işlemelerinde yani pullukla yapılan sürümlerde ve ağır kültüvatörle yapılan çalışmalarda kullanılır. Toprağın istenilen derinlikte işlenmesini sağlar, traktör ve ekipmanın zorlanmadan dolayı zarar görmesini önler. Pozisyon Kontrol Durumu: Özellikle yerden belirli bir yükseklikte çalıştırılan, suni gübre atma makinesi pülverizatör gibi ekipmanlarla çalışıldığında ve ekipman söküp bağlanırken kullanılır. Ekipmanı istenilen yükseklikte sabit olarak tutmaya yarar.

Ön seçme kolunun çekilmesi veya pozisyon kontrolü ile çalıştırılması her traktörün bakımı-kullanma hızı belirtilir. Ancak kitap yok ise; şu basit yolla öğrenilebilir.

Traktör çalıştırılır, hidrolik ekipmanlara pullu olarak ağır bir ekipman ekipmanı, gazla çalıştırılırk motor devri 1000 d/d. üstüne çıkarın. Ön seçme kolu herhangi bir pozisyona getirilirip, ana kumanda kolu yarıya kadar yukarıya çekilir.Pulluk tamamen yukarı kalkarsa ön seçme kolu çeki kontroldedir, pulluk tamamen yukarı kalkmaz belirli bir aşamada ön seçme kolu konumu kontroldedir.Buna göre ön seçme kolunun yeri yapılacak işe göre toplanır .

• [li]Yüzücü Pozisyon: Tarla taşınabilir serbest olarak çalışan ve hava kendi ağırlıkları ile kaydeden ekim makinesi, diskli tırmık, kültüvatör, alet teknolojik aletlerle çalıştırılırken kullanılır.Yüzücü konumları, hidrolik kumanda kollan hidroliğinin en altta ölü durumda olmasıdır. [/li]

Yavaşlama Kolu: Ağır ve hassas alet ve cihazların yere indirilirken hızlı bir şekilde çalıştırılmasını önleyerek, cihazların zarar görmemesi için konulmuştur. Ekipmanların tesisatında görevi yoktur.Ekipmanı indirirken kolun yavaş saklanması gerekir.

Taşıma Kilidi Kolu: Asılı ekipmanla yol boyunca ilerlemesi ve sallamaların hidrolik sistemlerin zarar vermesini engellemek için konulmuştur. Yola çıkmadan ekipman kaldırılır ve taşıma kilit kolu kilitlenir.Tarlaya gelindiğinde kilit kolu çözülüp ekipman indirilir.

Yapılan şemaya göre hidrolik kumanda kolları uygun konumlara getirilmelidir.Aksi halde hidrolik sistem zarar göreceği gibi, ayrıca istenilen amaca da ulaşılamaz.